İçeriğe atla

Patti Smith

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Patti Smith
1978'de Smith
Genel bilgiler
DoğumPatricia Lee Smith
30 Aralık 1946 (77 yaşında)
Chicago, ABD
Başladığı yerNew York, ABD
TarzlarPunk rock, Art rock
MesleklerMüzisyen, şair, ressam
ÇalgılarVokal, gitar, klarnet
Etkin yıllar1974-günümüz
Müzik şirketiArista, Columbia
Resmî sitePattiSmith.net

Patti Smith, (d. 30 Aralık 1946, Chicago) - Amerikalı müzisyen, rock şarkıcısı, ressam ve şair. 1975 yılında çıkardığı ilk albümü Horses ile punk rockın doğmasında en etkili isimlerden biri oldu. Smith, punkın vaftiz anası olarak anıldı.[1] Beat şiiri performans tarzını garage rock ile birleştirdi. Kadınsılıktan uzak diliyle disko çağına meydan okurken Amerikan gençlerini 19. yüzyıl Fransız şiiri ile de tanıştırdı. Smith, çok geniş kitleler tarafından Bruce Springsteen ile birlikte yazdığı ve listelerde 13 numaraya kadar yükselen "Because the Night" isimli şarkısıyla tanınır. 2005 yılında, sanatçıya, Fransa Kültür Bakanlığı tarafından edebiyata ve kültüre yaptığı katkılardan dolayı "Ordre des Arts et des Lettres" nişanı verildi.[2] Ayrıca 2007 yılında "Rock and Roll Hall of Fame"e kabul edildi. 17 Kasım 2010'da ise anılarını yazdığı "Just Kids"(Çoluk Çocuk) adlı kitabıyla National Book Award'ı kazandı.[3] 2011 yılındaysa Polar Music Prize'ı alan sanatçılardan biri oldu.

Hayatı ve müziği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gençlik yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Smith, Chicago'da doğdu. Annesi Beverly bir caz şarkıcısı idi. Babası Grant ise Honeywell'de çalışıyordu. Sanatçının çocukluğu Woodbury, New Jersey'de geçti.[4][5] Yehova gönüllüsü bir annenin kızı olarak güçlü bir din ve İncil eğitimi almış olmasına rağmen ergenlik döneminde çok bağlayıcı olduğunu düşünmeye başladığı için dini terk etti. Bu terk edişi Them'in ünlü şarkısı Gloria'yı yorumladığında açılış cümlesi olarak anlattı.[6] Smith, 1964 yılında Deptford Township Lisesi'nden mezun oldu. Ailesinin maddi durumu iyi olmadığı için mezuniyetinin ardından bir fabrikada işe girdi.[7] Smith, 26 Nisan 1967'de ilk çocuğunu doğurdu ve onu evlatlık olarak verdi.

1967-1973: New York

[değiştir | kaynağı değiştir]

Patti Smith, 1967'de şimdilerde Rowan Üniversitesi olan Glassboro State Teachers Koleji'nden ayrıldı ve New York'a taşındı. Orada, şair arkadaşı Janet Hamill ile birlikte bir kitapçıda çalışırken fotoğrafçı Robert Mapplethorpe ile tanıştı. Mapplethorpe'un çektiği fotoğrafları Patti Smith Group'un kapağı oldu ve fotoğrafçıyla dostlukları Mapplethorpe'un 1989'daki vefatına dek sürdü.[8] 1969 yılında kız kardeşi ile Paris'e giden Patti, sokak çalgıcılığı ve performans sanatları ile hayatını kazandı. New York'a döndüğünde Chelsea Hotel'de Mapplethorpe ile yaşadı. Aynı yıl, Jayne County ile birlikte Jackie Curtis'in oyunu Femme Fatale 'de rol aldı. 1970'lerin başını St. Mark'ın Şiir Projesi kapsamında resim ve yazma çalışmaları ile geçirdi. 1971'de bir geceliğine Sam Shepard'ın Cowboy Mouth oyununda rol aldı.[9] Blue Öyster Cult'tan Allen Lanier ile içlerinde "Debbie Denise"in de bulunduğu pek çok şarkının kaydında ortak çalıştı. Aynı yıllarda, Smith, Creem dergisinde de yayınlanan rock yazıları yazdı.

1974-1979: Patti Smith Group

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tivolis Koncertsal'de Sahnede, Kopenhag, 6 Ekim, 1976

1974'ten itibaren kendi başına rock müzik yapmaya başlayan Patti, gitarist ve rock arşivcisi Lenny Kaye ile başladığı solo kariyerine daha sonraları Kaye ile birlikte bas gitarda Ivan Kral, davulda Jay Dee Daugherty ve piyanoda Richard Sohl ile devam etti. Ivan Kral, 1968'te Alexander Dubček'in iktidardan indirilmesinden sonra Çekoslovakya'dan kaçmış bir mülteciydi. Grubun ilk single'ı "Hey Joe / Piss Factory", Robert Mapplethorpe'un finansal desteği ile 1974'te çıktı.

Patti Smith Group, Arista Records ile anlaşma imzaladı ve 1975'te Smith'in ilk albümü John Cale'in yapımcılığında çıktı. Albüm punk rock ile şiiri kaynaştırıyordu ve bir Van Morrison cover'ı olan "Gloria" ile açılıyordu. Şarkının başında, Patti, açılışı "İsa birilerinin günahları yüzünden öldü ama benim değil" diyerek yaptı. Albümün Robert Mapplethorpe'un çektiği kapak fotoğrafı rock tarihinin klasikleşmiş görsellerinden biri oldu.[10] Patti Smith Group ABD ve Avrupa'da albüm tanıtım turunda iken punk'ın popülaritesi de arttı. Grubun olgunlaşamamış ikinci albümü Radio Ethiopia da bu popülaritenin yansıması oldu. Horses'a göre daha küçük bir kitleye erişen albüm kötü eleştiriler aldı. Her şeye rağmen, albümdeki bazı şarkılar zamana yenilmedi ve Smith 2000'lerdeki albümlerinde bu şarkıları söylemeyi sürdürdü.[11] 23 Ocak 1977'de albüm tanıtım turu amacıyla Florida'da verdikleri konserde sahneden düşen Patti, omurga kemiklerini kırdı.[12] Kazadan sonra, Smith, bir süre dinlendi ve fiziksel terapi gördü. Seksenlere girmeden Patti Smith Group iki albüm daha çıkarttı. 1978'de çıkan Easter grubun ticari açıdan en başarılı albümleri oldu. Easter'da Patti'nin Bruce Springsteen'le birlikte yazdığı Because the night da yer aldı. 1979'da çıkan Wave ise Frederick ve Dancing Barefoot şarkılarına rağmen bir önceki albümlerine göre daha başarısız oldu.[13]

1980-1995: İnziva

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wave albümünün çıkışından önce, Smith, uzun süredir birlikte olduğu Allen Lanier'den ayrıldı ve Detroitli rock grubu MC5'ın eski gitaristi Fred Sonic Smith ile tanıştı. Fred'in o günlerde kendine ait Sonic's Rendezvous Band isimli bir grubu vardı ve tıpkı Patti gibi şiiri çok seviyordu. Patti, Wave albümündeki "Dancing Barefoot" ve "Frederick" isimli şarkıları ona adamıştı.[14] O zamanlar çok popüler olan şakalardan biri Fred'in Patti'nin evlenebileceği tek insan olduğuydu. Patti, böylece soyadı değiştirmek zorunda kalmayacaktı.[15] Patti ve Fred'in Jackson isimli bir oğulları ve Jesse isimli bir kızları oldu. 1980'lerde, Smith, emekli olmuş gibiydi. Vaktinin büyük birçoğunu Detroit'in kuzeyindeki St. Clair Shores'ta ailesi ile geçiriyordu. 1988 Haziran'ında "People Have the Power"ın da içinde bulunduğu Dream of Life albümünü çıkarttı.

Fred Smith, 4 Kasım 1994'te öldü. Fred'in ölümünden çok kısa bir süre sonra Patti, erkek kardeşi Todd'u ve klavyecisi Richard Sohl'u da kaybetti. Oğlu Jackson 21 yaşına geldiğinde New York'a geri taşınmaya karar veren Patti'yi arkadaşları R.E.M.'den Michael Stripe ve Allen Ginsberg yeniden yollara düşmeye ikna ettiler. Patti, 1995 Aralık'ını Bob Dylan'la turnede geçirdi.

1996-2003: Yeniden doğuş

[değiştir | kaynağı değiştir]

1996'da, Smith, uzun zamandır birlikte olduğu iş arkadaşları ile Kurt Cobain'in anısına kaydedilen About A Boy isimli şarkının da bulunduğu Gone Again 'i çıkardı. Patti, büyük bir Cobain hayranıydı. Fakat Cobain'in intiharına üzülmemiş, büyük bir kızgınlık hissetmişti. Aynı yıl, Michael Stipe ile birlikte R.E.M.'in New Adventures in Hi-Fi isimli albümlerinde yer alan "E-Bow the Letter" için birlikte çalıştı. Daha sonraları grupla birlikte canlı olarak da parçayı söyledi.[16] Gone Again'i çıkardıktan sonra Patti iki albüm daha kaydetti: 1997'de Peace and Noise ve 2000'de Gung Ho. 1996'da, sanatçının o zamana kadarki çalışmalarından derlenen The Patti Smith Masters albümü yayınlandı. 2002'de ise 2 cd'lik Land (1975–2002) yayınlandı. Bu albümde Patti bir de Prince cover'ı seslendirdi: "When Doves Cry". Smith'in Strange Messenger isimli sanat sergisi 2002 yılında Pittsburgh'daki Andy Warhol Müzesi'nde sergilendi.[17]

2004-günümüz

[değiştir | kaynağı değiştir]
16 Haziran 2007'de, Finlandiya konserinde

27 Nisan 2004'te Patti Trampin isimli, genellikle annelikle ilgili şarkılar barındıran, bir anlamda Patti'nin iki sene evvel vefat eden annesini anma niteliğinde olan albümü çıkarttı. 2005 yılında, Arthur Rimbaud ve William Blake ile ilgili edebiyat dersleri verdi.

Smith, 12 Mart 2007'de Rock and Roll of Fame'e kabul edildi. Patti, ödülü eşi Fred'e adadı ve törende The Rolling Stones klasiği olan "Gimme Shelter"ı seslendirdi. Törenin sonunda ise Patti'nin "People Have the Power"ı büyük bir kalabalık eşliğinde söylendi.[18] 28 Mart-22 Haziran 2008 tarihleri arasında Paris'teki the Fondation Cartier pour l'art contemporain Smith'in 1967-2007 yılları arasındaki görsel çalışmalarını sergiledi.[19] 2008'de "Patti Smith: Dream of Life" isimli bir belgesel vizyona girdi. 11 Temmuz 2008'de ise Patti Smith ve Kevin Shields'ın canlı kayıtlardan oluşan The Coral Sea isimli yeni albümleri çıktı.

Eylemciliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Smith, Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri için Ralph Nader'i aday gösteren Yeşiller Partisi'nin aktif bir destekçisi.[20] Kampanya toplantılarında, kalabalığı "People have the power"ı söylerek canlandıran Patti, aynı zamanda Nader'in birbirini takip eden "Demokrasi Yükseliyor" gösterilerinde de sahne aldı.[21] Smith, 2004 seçimlerinde ise Demokratlar'ın adayı John Kerry'i destekledi. Bruce Springsteen, Smith'ten sonra "People have the power"ı kampanyada söylemeye devam etti. Patti Smith, 2004-2005 kışında Nader ile Irak Savaşı'nı protesto ve George W. Bush'u suçlama turuna çıktı.

Sanatçı, 2006 yılının eylül ayında, Londra'da iki yeni şarkısını tanıttı.[22] The Independent gazetesinden Louise Jury, şarkıları "ABD ve İsrail'in dış politikalarına duygusal bir suçlama" olarak tanımladı. "Qana" isimli ilk şarkı (Patti Smith Resmi Sitesi 27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'nden dinlenebilir) İsrail'in hava saldırılarına maruz kalan Lübnan'ın Qana köyü ile ilgili. Diğer şarkı "Without Chains" ise (Patti Smith Resmi Sitesi 27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'nden dinlenebilir) Almanya'da doğup büyüyen Murat Kurnaz isimli bir Türk vatandaşı hakkında. Kurnaz, dört sene boyunca Guantanamo Kampı'nda hapis yattı. Jury'nin makalesinde Smith'in şu sözlerine yer verildi:

Bu iki şarkıyı çok öfkelendiğim olaylara tepki olması için yazdım. Haksız bir şekilde hapsedilmiş çocuklar, genç erkek ve kadınlar var. Ben bir Amerikalıyım, vergilerimi ödüyorum ve onlar da İsrail gibi ülkelere milyonlarca dolar veriyorlar ki İsrail savunma teknolojisini geliştirsin, bombalar üretsin ve bu bombaları Qanalılar üzerine bıraksın. Bu berbat bir durum. Bu insan haklarının ihlali.

Etkilediği sanatçılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
TIM festival, Marina da Glória,
Rio de Janeiro, 28 Ekim 2006

Patti Smith'in R.E.M.'den Michael Stipe üzerinde çok büyük etkileri oldu. Stipe, ilk kez 15 yaşında dinlediği Horses albümünden çok etkilendi. Daha sonraları: "Albümü dinledikten sonra bir grup kurmaya karar verdim." dedi.[23] 1998 yılında, Michael Stipe, "Two Times Intro: On the Road with Patti Smith" isimli bir fotoğraf koleksiyonu yayınladı. Ayrıca Smith'in "Last Call" ve "Glitter in Their Eyes" isimli şarkılarında vokal yaptı. Patti de R.E.M.'in "E-Bow the Letter" isimli şarkısında vokal yaptı.

2004 yılında Rolling Stone dergisinin "Ölümsüzler: tüm zamanların en mükemmel 100 müzisyeni" listesine 47 numaradan giren Patti hakkında, Garbage'dan Shirley Manson, söz konusu dergiye, Smith'in üzerindeki büyük etkisi hakkında bir açıklama yaptı.[24] The Smiths'in üyeleri Morrissey ve Johnny Marr da Smith'in Horses albümünü çok beğeniyorlardı. Grubun "The Hand That Rocks the Cradle" isimli şarkıları "Horses"'da yer alan Kimberly'den esinlenildi.[25] Daha sonraları Morrissey, yine Horses'ta yer alan Redondo Beach'i yeniden seslendirdi.

2004'te Sonic Youth Hidros 3 (to Patti Smith) isimli bir albüm yayınladı.[26] U2 da etkilendikleri müzisyenler arasında Smith'in ismini verir.[27]

2005 yılında, İskoç şarkıcı ve besteci KT Tunstall "Suddenly I see" isimli bir single yayınladı. Bu şarkının sözlerinde Tunstall, bir dergide Smith'in fotoğraflarına bakar, şöhretine ve başarılarına hayran kalır ve hayatta ne yapmak istediğinin farkına varır.[28] Tunstall'ın ilk albümü olan Eye to the Telescope 'un kapağında da Patti'nin Horses albümünden esinlenildi. Tunstall konuyla ilgili: "Bir kadının böylesi gizemli ama aynı zamanda güvenli ve tavırlı bir şekilde erkek kıyafetleriyle poz verdiğini gördüğümde büyüdüğümde ne olmak istediğimi anladım." dedi.[29]

Kanadalı oyuncu Ellen Page de Smith'i en büyük idollerinden biri olarak tanımladı ve Smith'in meşhur pozlarını taklit ettiği fotoğraflar çektirdi. Page, ayrıca Smith'le Avrupa'daki bir konserinde sahne gerisinde tanıştığında çok heyecanlandığını ve evinde Patti isminde bir köpeği olduğunu da açıkladı.[30] Page'in önerileri sebebiyle, Smith'in ismi ve çalışmaları oynadığı iki film olan Juno ve The Tracey Fragments 'de anıldı.

Grubu

[değiştir | kaynağı değiştir]
New York, 31 Aralık 2007
1974
1975-1979
  • Lenny Kaye - gitar
  • Jay Dee Daugherty - davul
  • Richard Sohl - klavye
  • Bruce Brody - klavye (1978)
  • Ivan Kral - bas gitar
1988
  • Fred Sonic Smith - gitar
  • Jay Dee Daugherty - davul
  • Richard Sohl - klavye
1996-2006
  • Lenny Kaye - gitar
  • Jay Dee Daugherty - davul
  • Tony Shanahan - bass, klavye
  • Oliver Ray - gitar
2007-günümüz
  • Lenny Kaye - gitar
  • Jay Dee Daugherty - davul
  • Tony Shanahan - bas gitar, klavye
  • Jackson Smith - gitar

Diskografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Stüdyo Albümleri

Diğer

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Patti Smith ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Critics' Top Ten Lists" (İngilizce). 29 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2008. 
  2. ^ "Remise des insignes de Commandeur dans l'Ordre des Arts et des Lettres" (Fransızca). 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2007. 
  3. ^ "National Book Awards 2010". National Book Vakfı. 2010. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014. 
  4. ^ "Patti Smith – Biography" (İngilizce). 11 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  5. ^ LaGorce, Tammy. "MUSIC; Patti Smith, New Jersey's Truest Rock-Poet" 25 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, 11 Aralık, 2005. Erişim Tarihi 25 Nisan, 2008. "But of all the ways to know Patti Smith, few people, including Ms. Smith, would think to embrace her as Deptford Township's proudest export."
  6. ^ "Exclusive Interview with Patti Smith" (İngilizce). 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  7. ^ "Patti Smith Biography" (İngilizce). 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  8. ^ "applethorpe Biography" (İngilizce). 24 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008. 
  9. ^ "atti Smith: Biography" (İngilizce). 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008. 
  10. ^ "Seventies' Greatest Album Covers" (İngilizce). 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  11. ^ "Patti Smith setlists, 2007" (İngilizce). 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2008. 
  12. ^ "Patti Smith chronology" (İngilizce). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  13. ^ "Song of the Week: Dancing Barefoot" (İngilizce). 4 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2008. 
  14. ^ "Dancing Barefoot" (İngilizce). Erişim tarihi: 7 Şubat 2008. 
  15. ^ "Babel-list" (İngilizce). 26 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2008. 
  16. ^ "New Adventures in Hi-Fi" (İngilizce). 11 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  17. ^ "The Andy Warhol Museum Announces Patti Smith Performance and Retrospective Exhibition" (PDF) (İngilizce). 29 Ekim 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2008. 
  18. ^ "Rock and Roll Hall of Fame 2007 Induction" (İngilizce). 13 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  19. ^ "Patti Smith, Land 250" (İngilizce). 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2008. 
  20. ^ "Patti Smith reaffirms that people have the power" (İngilizce). 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008. 
  21. ^ "History of Democracy Rising" (İngilizce). 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008. 
  22. ^ "Patti Smith rails against Israel and US" (İngilizce). 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008. 
  23. ^ "Q&A: Michael Stipe" (İngilizce). 22 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  24. ^ "The Immortals: The First Fifty" (İngilizce). 11 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  25. ^ Goddard, Simon (1 Mayıs 2006). The Smiths: Songs That Saved Your Life (3. bas.). Reynolds & Hearn. ISBN 1-905-28714-3. 
  26. ^ "Hidros 3 (To Patti Smith)" (İngilizce). 6 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  27. ^ "Bono Interview" (İngilizce). 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  28. ^ Lamb, Bill, KT Tunstall - Suddenly I See, Top40.About.Com, Retrieved 26 Oct. 2007 [1] 22 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  29. ^ "Tunstall's relief at 2005 success" (İngilizce). 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2006. 
  30. ^ O'Brien, Glen (Mart 2008). "Ellen Page". Interview Magazine (İngilizce), Mart 2008. Peter Brant. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Patti_Smith&oldid=33983162" sayfasından alınmıştır